Tókheškhe Pȟežíȟota Ilágyapi
Matthew Rama lé owá
Čhaŋnápȟopa Wí Ičítopa, 2019
Tóškhe Lakȟóta Oyáte kiŋ pȟežíȟota ičúpi kiŋ toháŋni nawáȟ’uŋ šni éyaš lél tuwé kiŋ iyúha Pté Sáŋ Wíŋ wičhóoyake kiŋ slolyápi. Pté Sán Wíŋ Lakȟóta Oyáte kiŋ ektá wičháhi. Na héhaŋ wičhóȟ’aŋ wakȟán šakówiŋ naháŋ čhaŋnúŋpa kiŋ ahí. Takú kiŋ hená líla waŋkátuya yawápi naháŋ átaya iyúha pȟežíȟota ilágyapi. Lé aŋpétu kiŋ pȟežíȟota uŋ wazílyapi kiŋ iwówaglakiŋ kte.
Pȟežíȟóta kiŋháŋ owé óta naháŋ Lakȟóta Makȟóčhe sitómniyaŋ ičháǧe. Tȟokéya pȟežiȟota etáŋ olépi. Čhaŋlí etán yuhá wačhékiyapi kte héčha. Čhaŋlí kiŋ waúŋyaŋpi. Pȟežíȟota kiŋ yušlášla manípi na heháŋl pȟežíȟota kiŋ pusyá oktkéyapi.
Toháŋl puspúze čhaŋ pȟežíȟota kiŋ íčúpi na apé kiŋ yúšlapi. Heháŋl šna págmigmapi naháŋ pȟežíȟota kiŋ lé pȟaŋkéska él égnakapi. Waŋná pȟežíȟota kiŋ iléyapi na táku kiŋ iyúha azílyapi naháŋ azíl’ič’iyapi.
Pȟežíȟota uŋ šna čhaŋlásniič’iyapi naháŋ hé uŋ šna wayúskapi. Pȟežíȟota uŋ šna wačhékiyapi. Wačhékiyapi čháŋšna otákuye eyá iȟpéya iwíčhayayapi hená wičhákiksuyapi. Waná wanáǧiyata úŋpi, éyaš héčhena wówičhakiyakápi. Héčha uŋ pȟežíȟota kíŋ líla wakȟáŋ škhé ló.
Éyaš tuwáwa ablézapi na íŋš-éya ilágyapi. Šinásapa owáčhekiye ektá wačhékiya wičháša kiŋ pȟežíȟota ilágyapi. Oyáte kiŋ owáčhekiye ektá azíl’ič’iyapi na wačhékiya wičháša kiŋ Yútapi Wakȟáŋ kiŋ kȟó azílyapi. Na nakúŋ owáyawa óta él, híŋhaŋni čháŋna owáuŋspe kiŋ azílkiyapi naíŋš wayáwa kiŋ ažil’íč’iye-wičhákhiyapi.
Wapásika kiŋ pȟežíȟota táku waštéšte aíkȟoyaka čha slolyápi. Toháŋl yatkáŋpi čhaŋšna čhaŋháŋpi khúzapi kiŋ khúl iyáyiŋ na čhuwí ipúskičapi kiŋ asníwičhayiŋ na haŋkéya skáŋ áyápi na wičhózani wašté wičhák’u kéyapi. Toháŋl iléyapi čhaŋ oníya kiŋ wičhákičiyuska. Pȟežíȟota kiŋ ikčéya oníya kiŋ yuská škhé.
Tȟéhaŋ wíŋyaŋ na wičhása makȟásitomniyaŋ pȟežíȟota ilágyapi. Hazíla oyáte ilágyapi na eháŋni Celtic Druids hená ínš-eyá iléyapi. Naháŋ Palo Santa oyáte – Peru etáhaŋpi – kiŋ íŋš-eyá úŋpi.
Lakȟóta oyáte kiŋ pȟežíȟota naháŋ wazílyapi kiŋ hená waŋkátuya yawápi. Na wačhékiya wičháša na waúŋspekhiye na wapásike na isáŋm tuwé líla óta íŋš-eyá slolyápi.
