Wičháša waŋ Wakȟáŋtȟaŋka Iháŋbla čha Oyákapi

Okášpe Núŋpa

 

Héčhel wanáse kiŋ pahá kiŋ toháŋyaŋ yeyé kiŋ heháŋyaŋ ipáȟlalya áye, na kákhel énapȟe kiŋ héčhena pteóptaye waŋ opáwiŋǧe wahéčhetu čha átaya khúlkhul ȟpáyapi tkȟá wáŋčag wičhákhuwapi na áta waŋná wičháopi na wičhápȟatapi. Héčhel míš núm wičháwao na wawápȟate. Eháŋl wičháša waŋ éyapaha aú na,

 

“Ptepȟá waŋžíni éna iȟpéyapi šni, éeye iyúha aglá po,” eyé.

 

Na waná waglúštaŋ na waglé. Héčhel iyúha tókhel iglúštaŋpi, héčhel ukíyiŋ na líla oíyokiphi. Na akhé híŋhaŋni él akhé ečhúŋpi na akhé iyénakeča načhéča wičháopi. Na akhé ičíyamni aí na akhé iyéna wičháopi na aglí. Na ȟtayétu waŋná wašté čha eháŋl éyapaha k’uŋ hé éyapaha aú na léčhel eyé:

 

Ptepȟá waŋ ektána iȟpéyayapi kéye ló. Čha ’Heháŋyela ečhánuŋpi kte ló’ eyé ló. Na waŋná híŋhaŋni kiŋ wičhóȟ’aŋ tȟókeča waŋ ečhúŋ kta kéye ló. Čha akȟé hóčhokata lápi kte ló,” eyé.

 

Na waŋná híŋhaŋni eháŋl hóčhokata émničiyiŋ na akhé lowáŋpi na éyaštaŋpi eháŋl wičháša k’uŋ hé čhokáb inážiŋ na léčhel eyé: “Oyáte kiŋ thípi iyóhila waúŋyaŋpi aú po,” eyé.

 

Héčhel ináȟni ečhúŋpi na waŋná thípi kiŋ ithíyopa él čháŋ waŋ paslátapi na él waúŋyaŋpi kiŋ églepi na waŋná yuštáŋpi. Heháŋl: “Tóna mázawakȟaŋ luhápi oyás’uŋ ú po. Čhaȟlí na wahíŋša héčhel čhič’úpi kte ló,” eyé.

 

Na tȟáȟča há waŋ yuhá nážiŋ. Yuŋkȟáŋ hé pazó na: “Lé waŋyáŋka po! Lé wówapi kta čha akíčhita thípi él álapi kte ló,” eyé.

 

Na khúl ičú. Héčheglala wówapi ská waŋ ičú na akhé pazó. Héčhel akhé léčhel eyé: “Lé wičháša tuwá áyiŋ kte kiŋ hé pȟežúta iwáyuŋ kta čha kȟoškálaka núm ób yiŋ kte, na tȟahéna awáŋyaŋg nážiŋpi kte. Lé áŋpahaŋ ešá tuwéni waŋyáŋkiŋ kte šni yeló. Čha hé uŋ waŋlákapi kte ló,” eyé.

 

Na pȟežúta waŋ yatȟátȟa nážiŋ. Na waŋná wičháša waŋ wóhitika čha yešípi k’uŋ hé él ú na itȟókab hinážiŋ. Él pȟežúta apóǧaŋ na táku okíyake, tkȟá tȟéhaŋyaŋ, hé uŋ nawáȟ’uŋ šni. Hé heháŋl waŋná wówapi áyiŋ kte k’uŋ hé šuŋk’ákaŋyaŋg aglágla wówapi kiŋ pazó aú na ihákab wičháša núm awáŋyaŋg áyapi kte k’uŋ nuphíŋ hiyáyapi. Na waŋná Pȟaŋkéska Wakpá étkiya iyáyapi na waŋná wakȟáŋ k’uŋ hé thimá khiglé. Na waŋná waŋžígžila thimá iyáyapi na aglinaphiŋ na táku yuhá aglínapȟe. Míš čhokágnagya thimá waí. Yuŋkȟáŋ iyéska k’uŋ hé leyé,

 

“Šiná kiŋ yuškókpa yúza yo, él ognákiŋ kte,” eyé.

 

Čha waŋná ečhámuŋ na él nap’ánuŋkȟataŋ táku ožúla ičú na él ognáke. Yuŋkȟáŋ čhaȟlí čha okála. Na akhé napé saŋníla táku ičú na akhé él okála. Yuŋkȟáŋ mázawakȟaŋ-wahíŋša, na:

 

“Hó lená táku uŋ yakhúte kiŋ nakúŋ otúyačhiŋ uyátȟe, éyaš yaó kte ló,” eyé. “Čha taŋyáŋ yuhá yo,” eyé.

 

Héčhel waglínawaphiŋ na tóna glinápȟapi kiŋ héčhena aglá čha míš-eyá wakhíyagniŋ na thiyáta waglí. Na čhaȟlí na wahíŋša k’uŋ hená ečhél owégnakiŋ na líla wakȟáŋwala na lená uŋ táku wakhúte kiŋ slíhiŋgle šni; iwáštela iyáyiŋ na táku wakhúte kiŋ wáŋčag wičháwao na lená uŋ hená táku óta wičháwakte uŋ mitȟáwiču na mičhíŋča kȟó uŋ čheȟpí wakáǧe.

 

Hó heháŋl tȟokȟáŋl iblámniŋ na wí núm ečé tȟokȟáŋl waúŋ na íŋyaŋ tȟó oyúze él éwičhothi na él waglí na waŋná yámni-čhaŋ él akhé aŋpétu waŋ líla owáštečake. Yuŋkȟáŋ akhé wičháša k’uŋ hóčhokata wičhákičho čha oyáte kiŋ líla óimničiya čha él ówapȟa. Yuŋkȟáŋ wóglake:

 

“Até umáši čha waú na lená očhíčiyakapi kta čha wahí čha taŋyáŋ naȟ’úŋ po, na abléza po, na ečhél ečhúŋ wačhíŋ po. Tȟokáta oyáte kiŋ wašíču ób yaúŋpi kta tkȟá táku wówaš’ake luhápi kiŋ kȟó niyúwaničapi čhíŋpi, na táku luhápi kiŋ hená iyúha kȟó ničhípi čhíŋpi kta tkȟá tókša oíhaŋke-ta até ižéhaŋ óničiyapi kta čha lená taŋyáŋ kiksúya po. Na waŋná híŋhaŋni akȟótaŋhaŋ kiŋ wagníŋ kta čha híŋhaŋni kiŋ akhé wičhóta ú po. Táku othéȟika waŋží ilúkčaŋpi kte ló. Na lé haŋhépi kiŋ waŋná eháke uŋlówaŋpi kte ló, čha kȟoškálaka na wikȟóškalaka ú po,” eyé.

 

Na waŋná thimá khigníŋ na míš waŋná thiyáta waglí. Na waŋná haŋhépi él kičhíčhopi na él áya čha míš akhé él ówapȟa na él énažiŋ él thimá wičháša ótapi, na éyapaha uŋ hé tȟaŋkál hináphiŋ na léčhel eyé:

 

Lé lowáŋpi kiŋ, iyúha waŋkál étuŋwaŋ po. Até lé ú kta kéya čha waŋlákapi kte ló,” eyé.

 

Na thimá khigníŋ na waŋná lowáŋpi na tȟaŋkál nážiŋpi kiŋ iyúha waŋkál étuŋwaŋpi. Na “Waŋná ú weló!” eyápi čha ektá éwatuŋwe.

 

Yuŋkȟáŋ táku waŋ skayéla maȟpíya ečhíyataŋhaŋ ú na yuzúkakpi s’e híŋ na thípi kiŋ iwáŋkab ikhíyela hinážiŋ. Yuŋkȟáŋ lowáŋpi k’uŋ yaštáŋpi na wičháša kiŋ:

 

“Até, wakú šni kiŋháŋ miyé éekhiya wičháša kiŋ lé waŋží ú kte, na oyáte kiŋ úŋšiwičhakila ye. Tákuni slolníyaŋpi šni; niyé él táku ečhúŋ mayáši k’uŋ hená waŋná waglúštaŋ, hé uŋ."

 

Lé léčhel eyá ayáštaŋ kiŋ ičhúŋhaŋ skayéla hé k’uŋ nathípe s’e waŋkátakiya khigníŋ na wičháša kiŋ akhé: “Lowáŋ po!” eyé…